Archives July 2023

Według obiegowego stereotypu doradca zawodowy to ktoś, kto „po prostu” dysponuje specjalistyczną wiedzą na temat rynku pracy i, bazując na tejże wiedzy, jest w stanie udzielić nam szczegółowych informacji czy też nawet instrukcji odnośnie do przebiegu kariery zawodowej. Rzeczywistość jest jednak bardziej złożona. W swojej praktyce zawodowej doradca ma bowiem do czynienia z różnymi sytuacjami. Czasami problem, z jakim zgłasza się klient, jest raczej zero-jedynkowy i faktycznie można go rozwiązać poprzez szybką analizę, np. przyszły programista chce wiedzieć, jaki język programowania warto zacząć przyswajać, aby móc znaleźć intratne zatrudnienia (to tylko jeden z możliwych przykładów).

Oprócz tego trafiać się będzie też jednak multum spraw, w których nie wszystkie aspekty są jasne. Po porady zawodowe mogą przecież zgłaszać się osoby w wieku szkolnym, studenci kierunków humanistycznych czy wreszcie osoby, które posiadają określone kompetencje zawodowe, ale są znudzone obecnym zatrudnieniem i chcą spróbować czegoś „nowego”.

Jak można wówczas doradzić klientowi i czy w takiej sytuacji precyzyjna porada jest w ogóle możliwa? Okazuje się, że jak najbardziej tak. Wiele jednak zależy od tego, jakie umiejętności posiada doradca zawodowy oraz jakie cechy charakteryzują jego osobowość.

Kim powinien być dobry doradca zawodowy? Zacznijmy od charakteru

Jakkolwiek banalnie to zabrzmi, przegląd najważniejszych cech doradcy zawodowego należy rozpocząć od kwestii natury etycznej. Osoba zajmująca się poradnictwem musi być bowiem przede wszystkim uczciwa. Nie każdy klient zgłaszający się po poradę potrzebuje np. kilku sesji. Doskonale zobaczysz to, zapoznając się z tym materiałem:

Sytuacja może być prosta i klarowna. Doradca nie powinien wówczas „naciągać” klienta na kolejne sesje.

Z drugiej strony: nie zawsze jesteśmy w stanie udzielić skutecznej porady. Nie każda sytuacja da się rozwiązać, a kwestie związane z rozwojem kariery zawodowej to nie matematyka. Jeśli doradca nie wie czegoś lub nie jest pewien, nie powinien udawać przed klientem pewności. Ostatecznie zawsze możemy też przekierować klienta do innego specjalisty, który np. posiada większe doświadczenie lub też lepiej zna określony segment rynku pracy.

Kolejna ważna cecha osoba to rzetelność. Tutaj znowu ocieramy się o etykę pracy. Niektóre osoby zgłaszające się po poradę mogą być dla nas np. odrobinę nieprzyjemne, wzbudzać antypatię czy też irytować. Emocje nie mogą jednak wpływać na pracę doradcy: klient zawsze ma prawo do rzetelnej porady, niezależnie od tego, kim jest i jakie wywiera na nas wrażenie. Nie można też „odprawić” kogoś szybciej i bez należytej staranności tylko dlatego, że jesteśmy po 7,5 godzinach pracy i myślami znajdujemy się już w domu.

W kontekście pożądanych cech kogoś zajmującego się poradnictwem zawodowym wiele mówi się także o empatii. Ta właściwość z zasady jest ważniejsza np. dla psychoterapeuty. Odnośnie do doradcy zawodowego lepiej byłoby powiedzieć o empatii sterowanej: doradca powinien być w stanie wykonać symulację myślową stawiającą go w sytuacji klienta. Sama umiejętność współodczuwania niekoniecznie jest tutaj niezbędna, ponieważ praca polega na operacjach myślowych, przebiegających w tym wypadku raczej bez wydatnego udziału emocji.

Parę słów o pożądanych umiejętnościach doradcy zawodowego

Najlepsi doradcy zawodowi zawsze posiadają dokładną wiedzę zarówno na temat mechanizmów organizujących rynek pracy, jak i też na temat aktualnej sytuacji na rynku pracy. Wiedza statystyczna jest niezbędna, a relacji „popyt-podaż” nie da się przeskoczyć. Kierowanie klienta w stronę zawodów, na które nie ma zapotrzebowanie albo które niedługo znikną to poważny błąd w sztuce, od którego nie uchronią nas nawet najlepiej rozwinięte kompetencje miękkie, empatia itd. Ponadto prawidłowo wykształcony doradca zawodowy powinien także:

• analizować zdolności i potencjał klienta tak, aby móc wskazać mu przynajmniej 2 drogi dalszego rozwoju;
• posiadać przynajmniej podstawową wiedzę z zakresu psychologii;
• znać rynek pracy od strony praktycznej: doradca musi wiedzieć, jak działają sektory HR w firmach, jak wyglądają różne rodzaje kontraktów, kogo najczęściej poszukują przedsiębiorstwa z określonych branż, jak pisać CV;
• być osobą komunikatywną i elokwentną: spora część pracy polega na rozmowie. Doradca musi być w stanie porozumieć się z klientem oraz precyzyjnie sformułować swoje myśli;
• znać zasady kultury osobistej: tego chyba nie trzeba dodatkowo rozwijać;
• dysponować dokładną wiedzą nt. co najmniej kilku branż zawodowych: żaden doradca nie zna wszystkich sektorów zatrudnienia, ale jakaś specjalizacja jest wskazana, np. jeden doradca może świetnie orientować się w szeroko rozumianej branży IT, zaś inny specjalizować się w zawodach prawniczych;
• znać najlepsze aktualnie dostępne kursy, szkolenia oraz narzędzia diagnostyczne. Doradca z 20-letnim doświadczeniem może być bardzo przydatny, ale pod warunkiem, że jego własny rozwój zawodowy nie zatrzymał się np. 10 lat temu, ponieważ w tej branży spora część wiedzy dość szybko się dezaktualizuje.

Co jeszcze ważne? Otóż doradca powinien wiedzieć, gdzie znajdują się limity jego wiedzy oraz kompetencji. Poradnictwo nie może polegać na podejmowaniu decyzji za klienta: takie działanie jest wręcz nieetyczne, ponieważ to nie na doradcy skupią się konsekwencje podjętych wyborów. Musimy też mieć świadomość faktu, że nasza wiedza nie jest i nigdy nie będzie doskonała. Niektórych rzeczy nie da się przewidzieć, a pewne problemy nie mają satysfakcjonującego rozwiązania.